Παρακεντήσεις Υπό Υπερηχογραφική Καθοδήγηση
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οι παρακεντήσεις υπό καθοδήγηση υπερήχων βρίσκονται σε χρήση για τουλάχιστον δυο δεκαετίες, αλλάζοντας πλήρως τα δεδομένα και τις δυνατότητες της διαγνωστικής προσέγγισης χωροκατακτητικών εξεργασιών σε διάφορα όργανα και παρέχοντας δυνατότητα ταυτοποίησης των βλαβών σε αυτά, πριν την εκτέλεση οποιασδήποτε χειρουργικής παρέμβασης για την οριστική θεραπεία.
Έχουν τη δυνατότητα με απόλυτη ακρίβεια να εκτελούν στοχευμένη λήψη δείγματος από ύποπτη βλάβη, με ελάχιστες επιπλοκές και να κατευθύνουν τον κλινικό ιατρό στο σχεδιασμό της αποκατάστασης σε ήδη πλήρως διεγνωσμένη νόσο. Σημαντικός είναι επιπρόσθετα ο ρόλος τους και στην διάγνωση (λήψη δείγματος για εξέταση) ασκιτικών ή πλευριτικών συλλογών ή αποστημάτων ή στην εκκενωτική παρακέντησή τους.
Οι τρεις συχνότερες υπερηχογραφικά καθοδηγούμενες μορφές παρακεντήσεων είναι η κυτταραλογική εξέταση, η ιστολογική εξέταση και η διαγνωστική ή εκκενωτική παρακέντηση συλλογών ή αποστημάτων.
Μέθοδοι
Στην κυτταρολογική εξέταση γίνεται αναρρόφηση υλικού, υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, από τη βλάβη που θα εξεταστεί, με λεπτή βελόνη (23G /λεπτότερη από τη βελόνη μιας απλής αιμοληψίας). Ακολουθεί αποστολή σε κυτταρολογικό εργαστήριο. Στην ιστολογική εξέταση γίνεται, υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, αφαίρεση ενός κυλινδρικού τεμαχίου από τη βλάβη που θα εξετασθεί (ιστοτεμάχιο). Εδώ χρησιμοποιείται συσκευή που κόβει και αφαιρεί το ιστοτεμάχιο στον ίδιο χρόνο. Η είσοδος της συσκευής γίνεται από μια ελάχιστη τομή στο δέρμα, η οποία δεν απαιτεί συρραφή, ενώ χρησιμοποιείται τοπική αναισθησία στην δίοδο εισόδου της συσκευής. Ακολουθεί αποστολή σε παθολογοανατομικό εργαστήριο. Στην διαγνωστική ή εκκενωτική παρακέντηση συλλογών γίνεται αναρρόφηση του υγρού της συλλογής υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση για εξέτασή του (μικροβιολογική εξέταση, καλλιέργεια ή κυτταρολογική εξέταση). Μπορεί επί κλινικών ενδείξεων να γίνει και εκκένωση της συλλογής ή τοποθέτηση καθετήρα για μόνιμη παροχέτευση.
Συχνότερα όργανα
Τα συχνότερα όργανα για τα οποία πραγματοποιείται κυτταρολογική ταυτοποίηση είναι ο θυρεοειδής αδένας και οι μαστοί. Συχνότατα χρησιμοποιείται η κυτταρολογική εξέταση για λεμφαδένες και για σιελογόνους αδένες (παρωτίδες και υπογνάθιους). Δόκιμη είναι η χρήση της μεθόδου και για ευρήματα του υποδορίου ιστού – μαλακών μορίων. Τα συχνότερα όργανα για τα οποία πραγματοποιείται ιστολογική ταυτοποίηση είναι οι μαστοί καθώς και ευμεγέθεις λεμφαδένες ή λεμφαδενικά συμπλέγματα . Δόκιμη είναι η χρήση της μεθόδου για παρεγχυματώδη όργανα (ήπαρ/ νεφρός ) ή για μάζες μαλακών μορίων. Χρήσιμη είναι η υπενθύμιση της δυνατότητας των υπερήχων για την καθοδήγηση της τοποθέτησης οδηγού σύρματος (guide wire) σε αψηλάφητες βλάβες του μαστού, ώστε αυτές να σημανθούν, για την ακριβή, ελάχιστα χειρουργική αντιμετώπισή τους. Υπερηχογραφικά ελεγχόμενες παρακεντήσεις (διαγνωστικές, εκκενωτικές ή μόνιμοι καθετηριασμοί) μπορούν αν γίνουν σε ασκιτικές, πλευριτικές συλλογές ή σε φλεγμονώδεις συλλογές (αποστήματα).
Αποτελέσματα - Ασφάλεια
Οι υπερηχογραφικά καθοδηγούμενες παρακεντήσεις αποτελούν ασφαλείς μεθόδους, λόγω της ακριβούς υπερηχογραφικής κατεύθυνσης των συσκευών – βελονών παρακέντησης – βιοψίας σε πραγματικό χρόνο. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγονται ευγενείς δομές (αιμοφόρα αγγεία, υπεζωκότας, διάφραγμα, οισοφάγος, τραχεία) και οι επιπλοκές από τον τραυματισμό τους. Χρήσιμος είναι ο έλεγχος του πηκτικού μηχανισμού του αίματος προ των παρακεντήσεων με τις κατάλληλες αιματολογικές εξετάσεις. Σε περίπτωση υποχρεωτικής χορήγησης αντιπηκτικής αγωγής αυτή διακόπτεται η τροποποιείται κατά τις οδηγίες του θεράποντος κλινικού ιατρού. Στην ιστολογική και κυτταρολογική εξέταση η επιστροφή στις δραστηριότητες του ασθενούς είναι άμεση Στις διαγνωστικές η εκκενωτικές παρακεντήσεις είναι απαραίτητη η στενή κλινική παρακολούθηση μετά την παρακέντηση που θα καθορίσει και την περαιτέρω πορεία. Οι άμεσες επιπλοκές από την παρακέντηση (μικρό αιμάτωμα/τοπικό άλγος) είναι απολύτως ελεγχόμενες και ο κλινικός περαιτέρω χειρισμός μπορεί να γίνει με ασφάλεια.
Συμπέρασμα
Οι παρακεντήσεις υπό καθοδήγηση υπερήχων αποτελούν διεθνώς αναγνωρισμένη και δοκιμασμένη μη χειρουργική μέθοδο ακριβούς ιστολογικής η κυτταρολογικής ταυτοποίησης βλαβών σε όργανα του ανθρώπινου σώματος ή μη χειρουργική μέθοδο διάγνωσης ή εκκενωτικής θεραπείας συλλογών. Οι παραπάνω παρακεντήσεις, με την σύγχρονη εξέλιξη των υπερήχων, συντελούν τα μέγιστα στην ακριβή και γρήγορή διάγνωση βλαβών και γίνονται με ασφάλεια και ελάχιστες, απολύτως ελεγχόμενες από τον κλινικό ιατρό επιπλοκές.