HIV and AIDS

Ο HIV (Ιός Ανοσοανεπάρκειας του Ανθρώπου) και το AIDS (Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας) αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα δημόσιας υγείας παγκοσμίως. Χάρη στην πρόοδο της ιατρικής, η HIV λοίμωξη έχει μετατραπεί από μια δυνητικά θανατηφόρα ασθένεια σε μια χρόνια, διαχειρίσιμη κατάσταση, εφόσον διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα.

1. Τι είναι ο HIV και τι είναι το AIDS;

Ο ιός HIV είναι ένας ρετροϊός που προσβάλλει και καταστρέφει κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, κυρίως τα CD4+ T-λεμφοκύτταρα. Αυτά τα κύτταρα είναι σημαντικά για την άμυνα του οργανισμού. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι του ιού: HIV-1 και HIV-2. Παρόλο που μοιάζουν, είναι γενετικά διαφορετικοί μεταξύ τους, με σημαντικές διαφορές στο DNA/ RNA τους αλλά και στα ακολουθα χαρακτηριστικά:

Το AIDS είναι το τελικό στάδιο της HIV λοίμωξης, κατά το οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα έχει αποδυναμωθεί σε τέτοιο βαθμό που εμφανίζονται σοβαρές λοιμώξεις ή συγκεκριμένοι τύποι καρκίνου. Το AIDS περιγράφηκε για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1981.

2. Τρόποι Μετάδοσης και Πρόληψη

Ο ιός HIV μεταδίδεται μόνο μέσω τριών βασικών οδών, καθώς δεν επιβιώνει εκτός του ανθρώπινου οργανισμού:

1. Σεξουαλική Επαφή: Μέσω απροφύλακτης (πρωκτικής, κολπικής ή στοματικής) επαφής με μολυσμένα σωματικά υγρά (σπέρμα, προσπερματικά υγρά, κολπικές εκκρίσεις).
2. Αίμα: Μέσω της κοινής χρήσης μολυσμένων συρίγγων και βελόνων (κυρίως σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών), ή σπανιότερα μέσω μετάγγισης μολυσμένου αίματος (στις μέρες μας, το αίμα ελέγχεται πλήρως).
3. Κάθετη Μετάδοση: Από μία HIV οροθετική μητέρα στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της κύησης ή του τοκετού, ή μέσω του θηλασμού.

Σημαντικό: Ο ιός δεν μεταδίδεται μέσω της καθημερινής κοινωνικής επαφής (χειραψία, αγκαλιά, φιλί στο μάγουλο), της κοινής χρήσης σκευών, του σάλιου, των δακρύων, του ιδρώτα ή των κουνουπιών.

3. Διάγνωση: Η Σημασία του Ελέγχου

Η έγκαιρη διάγνωση είναι το κλειδί για την επιτυχή αντιμετώπιση. Η διάγνωση γίνεται με την εξέταση HIV (HIV test), η οποία πρέπει να είναι σε θέση να ανιχνεύσει τόσο τον HIV-1 όσο και τον HIV-2.

Οι σύγχρονες εργαστηριακές μέθοδοι βασίζονται στη συνδυαστική ανίχνευση:

• Αντισωμάτων κατά των πρωτεϊνών του ιού (πχ. οι πρωτεΐνες φακέλου gp41/ 120 για τον HIV-1 και gp36 για τον HIV-2).
• Του αντιγόνου p24 του HIV, μιας πρωτεΐνης πυρήνα του ιού, η ανίχνευση του οποίου μπορεί να γίνει νωρίτερα από την εμφάνιση των αντισωμάτων, μειώνοντας το «παράθυρο» ανίχνευσης.
• Μετά από «ύποπτη επαφή» το Ευρωπαϊκό Κέντρο Λοιμώξεων (ECDC), συνιστά πρώτο έλεγχο 2-4 εβδομάδες, με μέθοδο 4ης γενιάς, η οποία ανιχνεύει αντιδραστικότητα του ορού στα αντιγόνα των ιών HIV-1 και HIV-2 καθώς και το αντιγόνο p24 των ιών. Εφόσον ο πρώτος έλεγχος είναι αρνητικός, προτείνεται επανέλεγχος μετά 3 μήνες και τελευταίος μετά από 6 μήνες.

Η μέθοδος 4ης γενιάς παρέχεται στα Διαγνωστικά Κέντρα ΒΙΟΤΥΠΟΣ.

4. Θεραπεία και Σύγχρονες Εξελίξεις

Η Υψηλής Δραστικότητας Αντιρετροϊκή Θεραπεία (HAART) επιβραδύνει σημαντικά την εξέλιξη της νόσου και μειώνει το ιικό φορτίο σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα. Όταν το ιικό φορτίο είναι μη ανιχνεύσιμο, το άτομο δεν μεταδίδει τον ιό.

Πρόληψη (PrEP και PEP):

• PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis): Προφύλαξη πριν την έκθεση. Είναι η λήψη φαρμάκων από HIV αρνητικά άτομα που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο μόλυνσης.
• PEP (Post-Exposure Prophylaxis): Προφύλαξη μετά την έκθεση. Είναι η λήψη αντιρετροϊκών φαρμάκων εντός 72 ωρών από μια πιθανή έκθεση.

Συμπερασματικά, ο HIV δεν αποτελεί πλέον την απειλή του παρελθόντος, υπό την προϋπόθεση ότι εφαρμόζονται οι μέθοδοι πρόληψης και, κυρίως, ότι ο έλεγχος γίνεται τακτικά για την έγκαιρη διάγνωση και άμεση έναρξη της θεραπείας.