Ελαστογραφία Ήπατος (FIBROSCAN)
H ελαστογραφία του ήπατος (fibroscan) ειναι μία ανώδυνη, μη επεμβατική μέθοδος, που εκτιμά ποσοτικά τον βαθμό της ηπατικής ελαστικοτητας, μέθοδος που ήρθε να αντικαταστήσει την παλαιότερη, επεμβατική μέθοδο της βιοψίας του ήπατος.
Η χρόνια ηπατική νόσος είναι μία κατάσταση πολύ διαδεδομένη παγκοσμίως. Συνίσταται στην εναπόθεση ινώδους ιστού εντός του παρεγχύματος του ήπατος, η αύξηση του οποίου συνήθως οδηγεί στην ηπατική κίρρωση με επακόλουθα την πυλαία υπερταση, τους κιρσούς οισοφάγου, το ασκιτικό υγρό και τελικά την ηπατική ανεπάρκεια. Η κίρρωση του ήπατος συνδυάζεται με αυξημένο ποσοστό ηπατοκυτταρικού καρκίνου.
Χρόνια ηπατοπάθεια, με συνοδό άλλοτε άλλου βαθμού εναπόθεση ινώδους ιστού, προκαλουν συνήθως οι διαφόρου τύπου ηπατίτιδες (ιογενής, αλκοολική, αυτοάνοση, στεατοηπατίτιδα, σχετιζόμενη με λιπώδη εκφύλιση, φαρμακευτική). Η γνώση της ελαστογραφικής συμπεριφοράς του ήπατος ειναι χρήσιμη, τόσο στο αρχικό στάδιου της νόσου, στην εκτίμηση της πορείας της, όσο και για το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η διενέργεια της ελαστογραφίας (fibroscan) είναι πρακτικά πανομοιότυπη με ένα απλό υπερηχογράφημα ήπατος. Απαιτεί την ίδια προετοιμασία, γίνεται με το ίδιο μηχάνημα υπερήχων και με την ίδια κεφαλή, αρκεί βέβαια να υπάρχει το κατάλληλο λογισμικό . Ουσιαστικά όμως είναι αρκετά διαφορετική γιατί δεν εκτιμά εστιακές βλάβες όπως το απλό υπερηχογράφημα αλλά γενικά την υφή του ηπατικού παρεγχύματος υπολογίζοντας την ταχύτητα διέλευσης των ηχητικών κυμάτων διαμέσω αυτού. Οσο περισσότερος ινώδης ιστός υπάρχει τοσο μεγαλύτερη ταχύτητα διέλευσης ανιχνεύεται. Οι μονάδες μέτρησεις της ταχύτητας δίδονται σε kPa ή σε m/sec και συνεπακόλουθα η εκτίμηση της ελαστικότητος του παρεγχύματος, δίδεται με τον δείκτη Metavir score, ο οποίος έχει τιμές από F0 έως F4 (με το F0 να αντιστοιχεί στο υγιές παρέγχυμα). Λαμβάνονται πολλαπλές μετρήσεις (συνήθως 10-12) και εκτιμάται ο μέσος όρος των μετρήσεων.
Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου σε σχεση με την βιοψία του ήπατος είναι σαφώς ο ανώδυνος και αναίμακτος τρόπος έλεγχου, η εύκολη διενέργεια επαναληπτικών μετρήσεων, οι μηδενικές επιπλοκές (συγκρινόμενες με τραυματισμούς ή αιμορραγία του ήπατος κατά την διενέργεια βιοψίας), η μη απαιτούμενη νοσηλεία και η υψηλή ακρίβεια. Ειδικότερα η ακρίβεια της μεθόδου σε σχέση με τα ιστολογικά ευρήματα αγγίζει το 90%. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις που δεν μπορεί να αποφευχθεί η βιοψία και κυρίως έχουν να κάνουν όχι με την διαπίστωση και τον βαθμό της ίνωσης – κίρρωσης, όσο με την ανεύρεση του αιτίου που την προκάλεσε. Συμπερασματικά, η ελαστογραφία του ήπατος είναι μία απλή, ανώδυνη και αναίμακτη μέθοδος για τον έλεγχο της πορείας μίας χρόνιας ηπατοπάθειας που ήρθε να αντικαταστήσει παλαιότερες επεμβατικές μεθόδους ενώ σταδιακά αρχίζει να βρίσκει εφαρμογή και στον μαγνητικό τομογράφο (MR Elastography) χρησιμοποιώντας την ίδια ακριβώς αρχή λειτουργίας.